Het Federaal Parlement heeft op 20.07.2017 de wet aangenomen tot hervorming van het burgerlijk erfrecht. Voor de inwerkingstelling wordt een termijn van 1 jaar voorzien tussen de bekendmaking van de nieuwe wet in het Belgisch Staatsblad. Eén belangrijk onderdeel hiervan betreft de mogelijkheid tot het opstellen van een “familiepact” of “erfovereenkomst”.
Welk zijn de mogelijkheden?
De akte heeft betrekking op de eigen toekomstige nalatenschap. Men kan hierbij een globale algehele overeenkomst opstellen waarin men zowel schenkingen als voordelen uit het verleden met elkaar afweegt en afsluit (diensten, extra studiemogelijkheden, reizen die mogelijk gemaakt werden op kosten van de ouders e.d. ) waardoor men “met een schone lei” kan beginnen aan de nalatenschap en men niet meer kan terugkomen op het verleden. Het evenwicht dat wordt nagestreefd in de akte mag subjectief zijn en kan worden bepaald door alle deelgenoten samen. Het specifieke gevolg bestaat erin dat men verzaakt aan de vordering tot inkorting en inbreng voor zover deze verzaking uitdrukkelijk in de akte wordt vermeld.
Welke formaliteiten dien te worden nageleefd in de notariële akte?
– Het ontwerp van de akte dient minstens één maand voor de datum van ondertekening te worden medegedeeld via verzending,
– In de definitieve akte kan niet worden afgeweken van het ontwerp van de akte, ook al gaan partijen hiermee in extremis akkoord.
– Bij het versturen van het ontwerp moet de notaris op hetzelfde ogenblik de datum van vergadering vastleggen
– Hij moet de inhoud van de akte toelichten en de gevolgen ervan duiden.
– Indien essentiële punten worden gewijzigd, dient een nieuwe vergadering te worden georganiseerd met een nieuw ontwerp en een nieuwe termijn van één maand.
– De notaris dient de partijen uitdrukkelijk de mogelijkheid te bieden om ieder een eigen raadsman te kiezen
– Hij dient aan partijen de mogelijkheid te bieden tot een individueel onderhoud om te kunnen antwoorden op individuele vragen.
Wanneer de voorgeschreven formaliteiten niet werden nageleefd, geldt de sanctie van de absolute nietigheid.
De erfovereenkomst wordt ingeschreven in het Centraal Register voor Testamenten, doch de niet-inschrijving heeft geen gevolgen voor de rechtsgeldigheid of tegenstelbaarheid, zodat erfovereenkomsten ook kunnen worden afgesloten voor buitenlandse notarissen.
Voor het opstellen van een globale erfovereenkomst kan men kiezen tussen akten door vader of moeder individueel, hetzij door vader en moeder gezamenlijk optredend. Telkens dienen alle vermoedelijke erfgenamen in rechte en nederdalende lijn betrokken te zijn en dient het evenwicht te worden vastgesteld tussen de kinderen. Bij nieuw-samengestelde gezinnen dient eveneens het evenwicht te worden vastgesteld tussen de groepen van kinderen, rekening houdend met het geheel aan schenkingen en voordelen die werden toegekend door de beschikkers. De mogelijkheid bestaat zelfs om een (nog te betalen) schuldvordering toe te wijzen aan één van de erfgenamen voor zover deze uitdrukkelijk in de overeenkomst wordt aangeduid. Ook een generatiesprong ten voordele van de kinderen van hun kinderen hoort tot de mogelijkheden. Voor minderjarigen is de machtiging nodig van de Vrederechter.
Ook wanneer , na ondertekening, nieuwe vermoedelijke erfgenamen in rechte en nederdalende lijn ontstaan, heeft dit geen invloed op de geldigheid van de overeenkomst. Voor de ondertekenaars is het enkel niet tegenstelbaar aan de nieuwe vermoedelijke erfgenamen. De waardering van de voordelen en de schenkingen in de overeenkomst blijft definitief verworven en de overeenkomst kan niet worden vernietigd wegens benadeling, hetgeen wel nog het geval blijft bij aktes van ouderlijke boedelverdeling.
Nog één opmerking : De ondertekening van de erfovereenkomst belet niet men dat men de nalatenschap nadien toch nog kan verwerpen.
Verwacht wordt dat de specialisten in erfrecht en vermogensplanning een groot aandeel zullen kunnen invullen in de begeleiding van hun cliënteel.
Nog even wachten : vanaf het najaar 2018 van toepassing ! (de precieze datum in nog niet bekend).
