De inval van Rusland in Oekraïne heeft een grote vluchtelingenstroom tot gevolg. In eerste instantie komen deze mensen in één van de buurlanden van Oekraïne, zoals Polen, terecht. Ondertussen komen ook steeds meer mensen aan in België. Hierdoor stelt zich de vraag of een Belgische werkgever een Oekraïense inwoner in dienst mag nemen.
België kent sinds midden jaren 70 een migratiestop. Als uitgangspunt geldt dat migranten niet zomaar kunnen werken in België. Op deze regel bestaan echter verschillende uitzonderingen. Zo hebben bijvoorbeeld personen met een nationaliteit van een lidstaat van de Europese Unie vrije toegang tot de Belgische arbeidsmarkt. Aangezien Oekraïne geen lid is van de Europese Unie, is deze uitzondering hier niet van toepassing.
Op 3 maart 2022 hebben de lidstaten van de Europese Unie besloten om toepassing te maken van Richtlijn 2001/55 op de situatie van Oekraïne. Deze Richtlijn laat toe om in geval van massale toestroom van derdelanders die niet naar hun land van oorsprong kunnen terugkeren, onmiddellijke en tijdelijke bescherming te bieden. Indien een Oekraïner dergelijk statuut van tijdelijke bescherming aanvraagt in België, kan hij hier ook tewerkgesteld worden.
Sinds 7 maart 2022 kan een Oekraïense vluchteling zich melden in een speciaal registratiecentrum, waarna hij een attest van tijdelijke bescherming ontvangt. Vervolgens dient hij zich te wenden tot het lokale gemeentebestuur, waarop hij een elektronische verblijfskaart A verkrijgt. In afwachting van de woonstcontrole en/of de aflevering van de verblijfskaart ontvangt de vluchteling een bijlage 15. Zowel bijlage 15 als de verblijfskaart vermelden “arbeidsmarkt: onbeperkt”. Met één van deze twee documenten kan de vluchteling dus worden tewerkgesteld.
Het is tevens mogelijk om als Oekraïense vluchteling een zelfstandige activiteit uit te oefenen op het Belgisch grondgebied. Hiervoor geldt als bijkomende voorwaarde dat hij over een beroepskaart beschikt.
Zoals hiervoor reeds vermeld, is dit beschermingsstatuut slechts van tijdelijke aard. In eerste instantie geldt het statuut voor een periode van een jaar. Na het eerste jaar, naargelang de omstandigheden, kan deze verlengd worden tot maximaal drie jaar.
Indien een Oekraïense vluchteling niet langer onder dit beschermingsstatuut valt, moet hij een andere procedure volgen om verder in België te mogen werken. Een mogelijke oplossing is dat de vluchteling erkenning probeert te bekomen als asielzoeker in België.
Indien u hierover nog vragen zou hebben, kan u steeds contact opnemen met één van onze specialisten in het arbeidsrecht.
Merel VAN DE VOORDE
