“Waarom nog trouwen? We wonen toch al wettelijk samen?”
In de volksmond wordt al eens gezegd dat wettelijk samenwonen praktisch hetzelfde is als trouwen. Dit is echter juridisch niet helemaal correct. Wat zijn nu juist de verschillen?
Feitelijk of wettelijk samenwonen?
Allereerst is er een duidelijk verschil tussen feitelijke of wettelijke samenwoners.
Wanneer partners samenwonen zonder een verklaring te hebben afgelegd voor de ambtenaar van de burgerlijke stand, wonen zij ‘feitelijk’ samen.
Het statuut van de feitelijke samenwoners is wettelijk niet geregeld: ze erven niet van elkaar, ze zijn aan elkaar geen hulp en bijstand verplicht, in geval van een breuk zal aldus enkel alimentatie verschuldigd zijn voor de eventuele gemeenschappelijke kinderen.
Feitelijke samenwoners hebben m.a.w. geen plichten opzichtens elkaar, maar anderzijds zijn er ook geen rechten waarop één van de partner zich kan beroepen.
Deze ‘vrije’ samenlevingsvorm kan de voorkeur genieten, maar in de praktijk merken we toch dat er vele discussies kunnen ontstaan. Wat met investeringen die de ene partner deed in de woning van de andere partner? Wat moet er in geval van een breuk worden terugbetaald? Onze tip: maak een samenlevingsovereenkomst ! Hierin worden duidelijke afspraken gemaakt tussen de partners waardoor er in geval van een breuk, geen discussies meer kunnen ontstaan.
Wettelijk samenwonen: toch niet beter trouwen?
De wet voorziet voor wettelijke samenwoners in plichten, maar ook rechten.
Deze rechten en plichten zijn wel beperkter dan wanneer men zou trouwen.
Een eerste belangrijk verschil situeert zich in het erfrecht: gehuwden worden – wettelijk gezien – beter beschermd. Daar waar de wettelijke samenwoner enkel het vruchtgebruik erft op de gezinswoning en de inboedel, is dit voor de langstlevende echtgenoot anders. Indien de vooroverleden echtgenoot geen testament maakte en kinderen nalaat, erft de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik over de gehele nalatenschap. Bovendien heeft de langstlevende echtgenoot een reservatair erfdeel: dit is een voorbehouden deel van de erfenis en kan hem/haar niet worden ontnomen!
Daarnaast zijn wettelijke samenwoners aan elkaar geen hulp en bijstand verplicht. Bij een breuk zullen de partners aan elkaar geen alimentatie moeten betalen, maar ze zullen ook geen recht hebben op een overlevingspensioen in geval van overlijden. Trouwen daarentegen, doet men voor het ‘leven’: zelfs na een echtscheiding zijn de echtgenoten aan elkaar hulp en bijstand verplicht. Er is recht op : alimentatie, overlevingspensioen, … .
En wat dan met de kinderen? Een wettelijke samenwonende partner zal zijn kinderen altijd moeten gaan erkennen. Enkel in geval van erkenning zal de partner aanzien worden als de juridische vader en kunnen de kinderen diens naam dragen.
Indien de partner echter gehuwd is, geldt het vaderschapsvermoeden: de kinderen worden geacht geboren te zijn uit het huwelijk en zullen de naam van de man dragen, tenzij de ouders er anders over beslissen.
Hoe beter organiseren?
Kunnen wettelijk samenwoners dan niets doen om meer rechten te creëren? Uiteraard wel!
Er zijn dan misschien geen wettelijke beschermingsmaatregelen, maar samenwoners kunnen steeds kiezen voor de opmaak van een testament of een samenlevingsovereenkomst.
Dit betekent wel dat de partners open met elkaar moeten kunnen en durven spreken over hun vermogen en rekening moeten houden met een mogelijkse relatiebreuk.
Wens je advies bij de opmaak van een testament of samenlevingsovereenkomst? Contacteer één van onze specialisten van de cel familiaal vermogensrecht!
Immers: better safe than sorry!
Ann KEUNEN
