Zoals in deel 9 aangekondigd zal deze laatste nieuwsbrief over grensoverschrijdende tewerkstelling in de bouwsector handelen over de aanwezigheidsregistratie op tijdelijke en mobiele bouwwerven.
Sedert 1 april 2014 moeten alle personen die op een tijdelijke en mobiele bouwwerf werkzaam zijn, zich dagelijks via een elektronisch aanwezigheidsregistratiesysteem of een alternatief systeem registeren. Deze verplichting is gekoppeld aan de verplichting tot aangifte van werken.
De verplichting tot aanwezigheidsregistratie geldt enkel voor grote werven waar werken in onroerende staat worden uitgevoerd. Vanaf 01.04.2014 was dit voor werken met een waarde, exclusief btw, van ten minste 800.000 EUR en vanaf 01.03.2016 van ten minste 500.000 EUR.
Om de hoegrootheid van de werf te bepalen moeten de bedragen van de overeenkomsten van elke aannemer die een contract met de bouwheer heeft afgesloten en die tot hetzelfde project behoren, worden samengeteld.
De aannemer die de werf moet melden, heeft ook de verplichting de onderaannemers op de hoogte te brengen dat het drempelbedrag is bereikt. Ter ondersteuning stelt de RSZ een affiche met QR-code ter beschikking en stuurt zij aan alle aangegeven tussenkomende partijen een verwittigingsbrief (referte: ‘CAWON’) die vermeldt dat voor de werken een registratie moet gebeuren.
De bouwdirectie belast met de uitvoering stelt het registratieapparaat ter beschikking van de aannemer op wie deze bouwdirectie een beroep doet. Onder bouwdirectie belast met de uitvoering wordt de natuurlijke of rechtspersoon verstaan die voor rekening van de opdrachtgever zorg draagt voor het toezicht op de uitvoering van het bouwwerk.
Op hun beurt stellen de aannemer en iedere volgende aannemer het registratiesysteem ter beschikking van hun eigen onderaannemers op wie ze beroep doen. Het registratiesysteem omvat een gegevensbank, beheerd door de overheid, een registratieapparaat waarmee de gegevens kunnen worden geregistreerd en verzonden naar de gegevensbank en een registratiemiddel dat iedere natuurlijke persoon moet gebruiken om zich te registreren.
Het registratiesysteem moet van elke natuurlijke persoon de identificatiegegevens weergeven, het adres of de geografische omschrijving van de ligging van de werf, de hoedanigheid van de natuurlijke persoon (werknemer of zelfstandige), de hoedanigheid van de werkgever of opdrachtgever (voor zelfstandigen) en het tijdstip van registratie.
De verplichting geldt dus voor iedere natuurlijke persoon van Belgische of vreemde nationaliteit of gedetacheerde werknemer die aanwezig is op de werf om er werken in onroerende staat uit te voeren. Hieronder vallen ook de bouwdirectie belast met het ontwerp, de bouwdirectie belast met de controle op de uitvoering, de veiligheidscoördinatoren en dus naast de eigen werknemers ook de werknemers van eventuele onderaannemers, de zelfstandigen, actieve vennoten die onroerende activiteiten uitoefenen, studenten en stagiairs die werken in onroerende staat uitvoeren, … Voor personen die geen werken in onroerende staat uitvoeren, zoals personen die enkel aan werfvergaderingen deelnemen, werf- en projectleiders mits zij geen werken in onroerende staat uitvoeren, landmeters, controleurs en inspecteurs van installaties, studiebureaus, leveranciers voor zover het enkel om leveringen gaat, occasionele bezoekers, …, geldt deze verplichting niet.
De verantwoordelijkheid ligt dus bij de aangevende aannemer. Hij moet zich ervan vergewissen dat iedereen die werken in onroerende staat uitvoert geregistreerd is en dat deze personen in het bezit zijn van een registratiemiddel dat compatibel is met het registratieapparaat op de werkplaats. Hebben zij er geen, dan moet hij hen er een bezorgen, of contractueel bepalen dat zij zelf de registratie zullen uitvoeren via een ander automatisch systeem. Het is dus belangrijk in de aannemingsovereenkomst hierover een bepaling op te nemen.
Checkinatwoork is de officiële onlinedienst voor de aanwezigheidsregistratie bij werken in onroerende staat. Via Checkinatwork kunnen werkgevers en aannemers de aanwezigheid van hun eigen werknemers, van hun onderaannemers en van hun zelfstandige onderaannemers registreren. De werknemers of zelfstandige onderaannemers kunnen zich ook zelf in het systeem aanmelden. Er zijn vier registratiekanalen: onlinedienst via desktop, mobiele onlinedienst, webservice en gateway.
De registratie moet dagelijks gebeuren en wel vóór de persoon die de werken uitvoert aan het werk gaat.
Buitenlandse aannemers kunnen via een speciale procedure een beveiligde toegang tot het portaal van de Belgische sociale zekerheid aanvraag. Met deze beveiligde toegang kan de buitenlandse aannemer een aangifte van werken doen, consulteren of wijzigen en ook de aanwezigheden van zijn werknemers registreren en deze registraties consulteren en desgevallend annuleren.
Daarnaast kunnen buitenlandse werknemers hun aanwezigheid registreren met het L1-nummer (Limosa) of door de QR-code van een Limosa1-document te scannen.
De niet-naleving van voormelde verplichtingen is strafrechtelijk gesanctioneerd.
Iedere persoon die zijn aanwezigheid niet onmiddellijk en dagelijks registreert kan worden beboet met een sanctie van niveau 1, zijnde een administratieve geldboete van 80 tot 800 EUR.
Werkgevers, (onder)aannemers of de bouwdirectie die belast is met de uitvoering, kunnen naargelang de situatie worden bestraft met een sanctie van niveau 3 of 4, waarop respectievelijk strafrechtelijke boetes staan van 800 tot 8.000 EUR en van 4.800 tot 48.000 EUR en administratieve geldboetes van 400 tot 4.000 EUR en van 2.400 tot 24.000 EUR per niet-gemelde werknemer.
Met deze laatste nieuwsbrief sluiten wij onze reeks over grensoverschrijdende tewerkstelling in de bouwsector af. Wij hopen uw aandacht te hebben gevestigd op een aantal punten en staan uiteraard steeds te uwer beschikking voor verdere vragen.
